Prototyp 917, dojrzały po kilkunastu miesiącach startów i ewolucji, postawił w 1970 roku zespół Porsche na samym szczycie najważniejszych marek w długodystansowych, wyścigowych mistrzostwach świata. Maszyny niemieckiej firmy wygrały wtedy po raz pierwszy w 24-godzinnym Le Mans, po raz drugi triumfowały w 24-godzinnym wyścigu Daytona i po raz drugi z rzędu przywiozły do domu puchar International Championship for Makes w ramach World Sportscar Championship. Większość z eliminacji WSC miała miejsce na terenie Europy. Trzy rozegrano w USA: 24h Daytona, 12h Sebring oraz 6h Watkins Glen. Tylko w Sebring jako pierwszy na mecie pojawił się samochód inny, niż Porsche.
Niemcy jednocześnie pałali odwzajemnionym uczuciem do europejskich wyścigów górskich oraz imprez pokroju prestiżowego Targa Florio. Coraz częściej dochodziły do nich również słuchy o zupełnie nowej serii wyścigowej w Ameryce Północnej, która w przeciwieństwie do uciskanego przez regulacje Commission Sportive Internationale pucharu WSC, dawała ogromną swobodę i pole do popisu. Była nią seria Canadian-American Challenge Cup, w skrócie Can-Am, która dopuszczała dwuosobowe prototypy bez większych ograniczeń poza wymogami bezpieczeństwa. Rozmiary czy moce silników organizatorów nie interesowały.
Can-Am wystartowało w sezonie 1966 i od początku było domeną maszyn McLarena, Loli i Chaparrala z widlastymi ósemkami Forda lub General Motors o pojemnościach przekraczających siedem litrów. Porsche w tym czasie przechodziło z wyścigowych maszyn grupy GT do coraz większych prototypów, takich jak 906, 907, 908, 909, 910 i w końcu 917. Can-Am wydawało się stworzone dla 917. Takiego samego zdania był kalifornijski oddział Porsche + Audi, który nieustannie molestował w związku z tym niemiecką centralę. Projekt znalazł poparcie Jo Sifferta, zwycięzcy Daytony 24h oraz Sebring 12h w 1968 roku w samochodach Porsche i etatowego kierowcy Formuły 1 (dwa wygrane grand prix). Ostatnie wątpliwości zniknęły po rozpatrzeniu wyników sprzedaży osobowych Porsche: blisko jedna czwarta aut lądowała w Kalifornii!
Pierwszy projekt marki na mistrzostwa Can-Am powstał z ograniczonym budżetem na bazie podbijającego wszystko 917 i otrzymał oznaczenie PA, od Porsche + Audi. Maszyna zachowała lekką ramę z aluminium i elementy karoserii z włókien szklanych, z której zniknął dach i ciężkie szyby. 917PA był typowym spyderem, w którym kierowca siedział prawie po środku, chroniony tylko kaskiem i pałąkiem. Samochód schudł w porównaniu do typowego 917 o około 55 kilogramów. Zainstalowano w nim powiększony do 190 litrów zbiornik paliwa i szersze opony, z tyłu na felgach o szerokości aż 38 centymetrów. Odchudzono też układ hamulcowy i usunięto przednie światła, które były zbędne.
Za plecami kierowcy w 917PA pracował płaski, widlasty silnik o dwunastu cylindrach i pojemności tylko 4,5 litrów z suchą miską olejową, wtryskiem Boscha i dwoma wałkami rozrządu w każdej głowicy, w którym zmieniło się bardzo niewiele. Motor z magnezowym blokiem i aluminiowymi głowicami współpracował z ręczną skrzynią o czterech biegach. Ważące 775 kilogramów Porsche jako jedyne w całej stawce Can-Am wyciskało z jednego litra ponad 100 koni mechanicznych. Moc wolnossącej jednostki sięgała około 580 KM, co stawiało maszynę daleko w tyle za konkurencją, która była w dodatku znacznie lżejsza. Mogące przekroczyć 390 kilometrów na godzinę 917PA nadrabiało te braki niezawodnością.
917PA zadebiutował w serii Can-Am w rękach Sifferta w połowie sezonu 1969 w sierpniu na torze Mid-Ohio (drugi egzemplarz wykorzystywano tylko do testów). Wyścig ukończył na czwartym miejscu. Siffert był potem trzeci w Bridgehampton, czwarty w Michigan, piąty na pętli Laguna Seca i czwarty w Teksasie (plus szóste miejsce na Watkins Glen w lipcu w spyderze 908/02). Szwajcar ukończył mistrzostwa na miejscu czwartym w klasyfikacji generalnej za dwoma rywalami w McLarenach i jednym w Loli. W roku 1970 Porsche odpuściło Can-Am, w którym prywatnie startowano w 917K oraz 908/02. Rok później Siffert z nowym 917/10 był ponownie czwarty w generalce. Zginął w październiku w wieku 35 lat w wypadku na torze Brands Hatch podczas wyścigu według wytycznych Formuły 1, który nie zaliczał się do mistrzostw świata.
Z końcem sezonu 1971 prototypowe 917 straciły w wyniku zmiany regulaminu rację bytu w długodystansowych mistrzostwach świata WSC. To sprawiło, że Porsche jeszcze bardziej zainteresowało się pucharem Can-Am. Przed końcem roku przygotowano 917PA z 16-cylindrowym silnikiem, ale samochód nigdy nie wystartował. Niemcy mieli już wtedy zupełnie inne zainteresowanie: turbodoładowanie. W kolejnym sezonie eksperymentowali z różnymi rozwiązaniami w 917/10 (najpierw wolnossącym, potem z turbosprężarkami), a w roku 1973 wytoczyli potworne 917/30, którego moc w czasie kwalifikacji mogła przekraczać... półtora tysiąca koni mechanicznych! Nowy model zdominował mistrzostwa... a potem zmieniono przepisy tak, że nie mógł więcej startować. Świat nie widział nigdy później niczego podobnego.
Tekst: Przemysław Rosołowski
Ostatnia aktualizacja: 29.10.2016
