Kłopoty trapiące brytyjski przemysł samochodowy końca lat sześćdziesiątych i początku siedemdziesiątych doprowadziły do osłabienia oferowanych przezeń samochodów sportowych, zwłaszcza na rynku amerykańskim. Brak należytego technicznego rozwoju doprowadził do stagnacji w ich produkcji, co z kolei doprowadziło do stopniowego rozminięcia się oczekiwań klientów z ofertą brytyjskich firm, która stopniowo zaczynała trącić myszką. Rynek amerykański nasycony brytyjskimi roadsterami potrzebował czegoś nowego, świeżego, a zarazem w przystępnej cenie, jednocześnie nadążającego za nowinkami technicznymi. Faktu tego nie mógł zmienić słynny E-Type Jaguara, wywodzący się z innej, wyższej ligi samochodów sportowych.
Sytuacja uległa zmianie w 1969 roku, kiedy to do miasta zawitał nowy szeryf i to z kraju kwitnącej wiśni, kraju który dotychczas nie był kojarzony z produkcją samochodów sportowych na wielką skalę. Datsun 240Z, bo o nim mowa, miał jednak europejskie korzenie. Za projekt jego karoserii odpowiedzialny był między innymi urodzony w Niemczech hrabia Albrecht Goertz, znany w świecie motoryzacyjnym jako twórca wspaniałego BMW 507.
Goertz pełniący od 1961 roku w zakładach Nissana funkcję konsultanta projektów w 1963 roku rozpoczął prace nad sportowym modelem przeznaczonym na rynek amerykański. Samochód miał być gabarytowo zbliżony do Porsche 911 i stanowić wersję coupe. Model inspirowany był także wspaniale przyjętym na amerykańskim rynku Jaguarem E-Type. Do jego realizacji jednak nie doszło. Kłopoty związane z budową sześciocylindrowej jednostki napędowej przeznaczonej do napędu tego auta doprowadziły do porzucenia projektu przej japoński koncern.
Minęły lata i oto w 1967 roku w sprzedaży pojawił się Datsun 510 Bluebird wyposażony w czterocylindrowy silnik, który nadawał się do rozbudowy na jednostkę sześciocylindrową. Aby Nissan wrócił do zarzuconego projektu samochodu sportowego potrzebna okazała się też motywacja w postaci działań konkurencji. Tu "pomocna" okazała się Toyota, która wypuściła na rynek stylowy model 2000 GT. Mając gotowy projekt i jednostkę napędową Nissan pokazał w październiku 1969 roku na wystawie w Nowym Yorku premierowego Datsuna 240Z. Samochód na terenie Wielkiej Brytanii oferowany był pod nazwą Nissan S30, a w Japonii nosił nazwę Fairlady Z, również pod marką Nissan.
Pojazd wyposażony był w rzędowy sześciocylindrowy silnik SOHC o pojemności 2393 centymetrów sześciennych i mocy 150 koni mechanicznych przy 5600 obrotach na minutę (na rynku USA moc silnika sięgała 130 KM). Napęd przekazywany był na tylne koła przy pomocy manualnej, cztero- lub pięciobiegowej skrzyni biegów. Od 1970 roku dostępny był również trzystopniowy automat. Za należyte trzymanie drogi odpowiadało niezależne zawieszenie wszystkich kół na kolumnach McPhersona (przód), a za zatrzymanie pojazdu hamulce tarczowe zastosowane na przednich kołach i bębnowe montowany na tylnej osi. Coupe Z przyspieszało od zera do stu kilometrów na godzinę w czasie około ośmiu sekund (wersja na rynek USA o prawie sekundę dłużej), a wskazówka prędkościomierza przekraczała 200 km/h.
Fairlady Z już w 1970 roku zadebiutował na rajdowych trasach. Zespół fabryczny pojawił się na starcie brytyjskiego rajdu RAC, a samochody były prowadzone między innymi przez Edgara Herrmanna, Tonego Falla i Runo Altonena. Niestety żaden z nich nie dotarł do mety. Po trudnych początkach było tylko lepiej. Już w następnym sezonie Tony Fall wygrał Welsch Rally, a Edgar Herrmann triumfował w słynnym Rajdzie Safari. Safari padło łupem japońskiej maszyny również w 1973 roku za sprawą Shekhara Mehty. Wspomnieć również wypada o trzecim miejscu wywalczonym w Rajdzie Monte Carlo w sezonie 1972 przez Runo Altonena, którego pilotował wówczas przyszły szef zespołu Formuły 1 Ferrari, a później głowa FIA, Jean Todt.
Samochód odniósł również liczne sukcesy w wyścigach samochodowych na terenie USA. Już w 1970 roku John Morton wygrał mistrzostwa SCCA National Championship Runoffs w grupie C Production. Sukces ten powtórzył w 1971 roku, a w latach 1972-1973 w zawodach tych mistrzostwo na Datsunie 240Z zdobywał Bob Sharp. Sukcesy te były kontynuowane przez kolejne modele Z firmy w zawodach pod patronatem SCCA i IMSA w następnych latach.
Coupe Z okazało się strzałem w dziesiątkę i komercyjnym sukcesem Nissana. W pierwszych dwóch latach produkcji nabywców znalazło ponad 50 tysięcy egzemplarzy modelu. Produkcję zakończono dość szybko, już w 1973 roku po zbudowaniu ponad 156 tysięcy sztuk. O przerwaniu serii Z nie było mowy i w 1973 roku Japończycy przedłużyli ją za pomocą bardziej luksusowego Datsuna 260Z z sześciocylindrowym silnikiem o pojemności powiększonej do 2,6 litra i mocy co najmniej 150 koni mechanicznych niezależnie od rynku.
Tekst: Mariusz Relich
Ostatnia aktualizacja: 08.01.2017
