Pierwsze wyścigi w odradzającej się po drugiej wojnie światowej Europie miały miejsce już jesienią 1945 roku we Francji. Niedługo później działające od 1904 roku Association Internationale des Automobile Clubs Reconnus przekształcono w funkcjonującą do dzisiaj Międzynarodową Federację Samochodową (Federation Internationale de l'Automobile), która uporządkowała na nowo reguły rządzące na torach, tworząc między innymi formułę I, a później formułę II oraz III.
"Formułę 1" utworzono z myślą o wyścigach grand prix, które przed wojną składały się na mistrzostwa Europy. Zawody te dopuszczały teraz do startów samochody z wolnossącymi silnikami o pojemności do 4,5 litra i doładowanymi o pojemności do 1,5 litra (półtoralitrowa formuła miała objąć grand prix już w sezonie 1940). W nowym formacie wyścigów miały początkowo przodować bolidy stanowiące rozwinięcie przedwojennych konstrukcji ze stajni takich marek, jak Alfa Romeo i Maserati z Włoch czy Talbot-Lago z Francji. Wyścigom grand prix coraz uważniej przyglądał się również Enzo Ferrari.
Zbliżający się do pięćdziesiątych urodzin Ferrari już wtedy był postacią doskonale znaną i szanowaną, ale samochody noszące jego nazwisko musiały wypracować swoją pozycję niemal od zera. Urodzony w 1898 roku Ferrari przygodę z motoryzacją rozpoczął na dobre po pierwszej wojnie światowej, po której został kierowcą wyścigowym, pracującym między innymi dla Alfy Romeo. Pod koniec lat dwudziestych założył własny zespół wyścigowy, słynną Scuderię Ferrari, która przez kilka lat pełniła rolę fabrycznego zespołu Alfy Romeo i współpracowała z marką do 1939 roku. Rozwiązanie współpracy obejmowało m.in. kilkuletni zakaz konstruowania samochodów pod marką Ferrari, dlatego pierwszy model z 1940 roku został zbudowany pod szyldem Auto-Avio Costruzioni, a nie Ferrari.
Pierwsze maszyny marki Ferrari powstały po drugiej wojnie światowej. Były to odkryte modele sportowe - drogowe i wyścigowe - z wolnossącymi silnikami V12 o pojemności od półtora do dwóch litrów. Już w 1948 roku Ferrari wygrało w Mille Miglia i Targa Florio, a w 1949 roku w 24-godzinnym Le Mans. Prace nad bolidem grand prix, pierwszym zupełnie nowym samochodem Formuły 1, rozpoczęto już w 1947 roku. Punktem wyjścia dla nowego modelu miała być widlasta dwunastka zaprojektowana przez Gioacchino Colombo, która zasilała między innymi sportowe 125 S o mocy około 120 koni mechanicznych. Oprócz Colombo nad nowym projektem pracowali między innymi Giuseppe Busso i Aurelio Lampredi.
Półtoralitrowa jednostka z dwoma blokami odlewanymi z elektronu, dwoma zaworami na cylinder, pojedynczymi wałkami rozrządu w głowicy (od 1949 roku podwójnymi), gaźnikiem Webera lub WCF i suchą miską olejową została wyposażona w jednostopniową sprężarkę Roots (od 1949 roku w dwustopniową). Motor rozwijał co najmniej 230 koni mechanicznych przy siedmiu tysiącach obrotów na minutę, a od sezonu 1949 już 280 KM przy ośmiu tysiącach obr/min. Napęd na tylną oś przenosiła ręczna skrzynia o pięciu biegach z jednotarczowym sprzęgłem (od 1949 roku wielotarczowym), a samochód ważący na sucho około 650 kilogramów mógł rozpędzić się do przeszło 260 km/h. Po modernizacjach i podniesieniu mocy do przeszło 300 KM prędkość maksymalna wzrosła aż do 300 km/h.
Model 125 F1 - zawdzięczający oznaczenie zaokrąglonej pojemności pojedynczego cylindra, wyrażonej w centymetrach sześciennych - zbudowano na ramie zespawanej z rur o przekroju owalnym. Przednie koła zawieszono niezależnie na trapezowych wahaczach i poprzecznym resorze piórowym, a z tyłu zastosowano półosie wahliwe (od 1950 roku oś typu De Dion) z regulowanym, poprzecznym resorem piórowym. Przy każdym z kół umieszczono bębnowe hamulce. Silnik umieszczono z przodu, a za kierowcą wylądował zbiornik paliwa, który miał początkowo pojemność 120 litrów, a z czasem został powiększony do 150 i następnie 170 litrów. Samochód charakteryzował się niewielkim w porównaniu do konkurencji rozstawem osi 2,16 metra (2,32 metra od 1949 roku). Z roku na rok zmieniano również karoserię, szczególnie w przedniej i tylnej części.
Pierwszy bolid Formuły 1 produkcji Ferrari zadebiutował w trzech egzemplarzach podczas jesiennego Grand Prix Valentino w Turynie. Auta prowadzili Giuseppe Farina, Raymond Sommer oraz książę Syjamu, dzisiejszej Tajlandii, Birabongse Bhanutej Bhanubandh, znany po prostu jako Bira. Jeden samochód uległ wypadkowi, w drugim zawiodło sprzęgło. W trzecim Sommer początkowo wyszedł na prowadzenie i ostatecznie zajął obiecujące, trzecie miejsce za rywalami w mocniejszej Alfie Romeo i Maserati. Wynik ten miał przypieczętować decyzję Enzo o poświęceniu się wyścigom samochodowym, które w tym czasie miały budzić u niego wątpliwości. Jeszcze przed końcem roku 125 F1 odniosło swoją pierwszą wygraną: Farina zwyciężył w mało znaczącym wyścigu na Circuito di Garda.
W kolejnym sezonie Ferrari miało nieco ułatwione zadanie. W roku 1949 przerwę od grand prix zrobiła sobie Alfa Romeo z dominującym bolidem 158, a głównym rywalem marki z Maranello miało być Maserati, do którego Enzo nigdy nie żywił szczególnej sympatii. Dwa prestiżowe grand prix, Szwajcarii oraz Włoch, dla Ferrari wygrał Alberto Ascari, a marka triumfowała również w kilku drugorzędnych wyścigach w Wielkiej Brytanii, Holandii, Czechosłowacji czy Argentynie.
W sezonie 1950 FIA zorganizowała pierwsze mistrzostwa świata dla kierowców Formuły 1, które objęły sześć wyścigów w Europie oraz amerykańskie Indianapolis 500. We wszystkich europejskich rundach zwyciężyli kierowcy Alfy Romeo. Ferrari, które oprócz 125 F1 wystawiło do walki również model 166 Formuły 2 i wolnossące 275 F1, zadebiutowało w mistrzostwach świata w maju w Grand Prix Monako. Do wyścigu wystawiono cztery sztuki 125 F1, w tym dwie w ewolucji GP49. Ascari zajął drugie miejsce za Alfą Romeo i przed Maserati, czwarty był Sommer. Od tamtego czasu Scuderia Ferrari pozostaje jedynym zespołem, który wziął udział w każdym sezonie mistrzostw świata.
W drugim sezonie mistrzostw świata z przestarzałego 125 F1 korzystali już tylko prywatni kierowcy, a główną bronią Scuderii Ferrari był bolid 375 F1 z wolnossącym V12 o pojemności 4,5 litra i mocy dochodzącej do 380 koni mechanicznych. Sezon 1951 rozpoczął się od wygranych Alfy Roemo, ale w jego drugiej połowie dominowało już Ferrari. Model 375 F1 przyniósł marce pierwsze pole position i pierwsze zwycięstwo w mistrzostwach świata Formuły 1.
Tekst: Przemysław Rosołowski
Ostatnia aktualizacja: 09.12.2018