Brian Lister zaczynał budowę własnych samochodów od małego pojazdu na podwoziu działającego w tej samej okolicy Johna Trojero oraz silnika JAP, w którym sam zasiadał za kierownicą. Od razu przekonał się, że nie jest pisana mu kariera zawodowego kierowcy, w związku z czym zwrócił się do osoby, która pokonała go w jednym z pierwszych wyścigów, pewnego urodzonego z poważnie zniekształconymi nogami i prawą ręką Szkota. Był nim Archie Scott-Brown. Tak narodził się duet, który na prawie dekadę zdominował brytyjskie zawody samochodów sportowych, ucierając regularnie nosa Aston Martinowi, Jaguarowi, Maserati czy Ferrari.
Lister, który talent szlifował w działającym od 1890 roku, rodzinnym zakładzie inżynierii precyzyjnej George Lister & Sons w Cambridge, już przy drugim podejściu zaprojektował podwozie własnego pomysłu i wykorzystał silnik MG. Później sięgał po motory Bristola, Maserati i Rovera, a w końcu, po namowie klientów, w 1957 roku Jaguara i Chevroleta. W kolejnym sezonie narodził się słynny roadster Knobbly z zupełnie nową karoserią, do której kształtów wzięła się jego nazwa, z angielskiego "guzowaty". Niestety w tym samym roku na Spa Francorchamps zginął Scott-Brown i tylko zobowiązania wobec klientów powstrzymały Listera przed zamknięciem firmy.
Na przełomie dekad rolę głównego inżyniera marki przejął Frank Costin, ale nie trwało to długo. Po kolejnych wypadkach i śmierci kolejnego zawodnika Lister wycofał się z biznesu i oddał innym pasjom, między innymi muzyce. Jego firma podzieliła się na mniejsze. Kolejny samochód marki, drogowe i wyścigowe coupe Storm, powstał dopiero w latach dziewięćdziesiątych, a wcześniej modyfikowano m.in. Jaguara XJS. W roku 2013 doszło do scalenia zakładów Lister Engineering of Cambridge, Brian Lister Light Engineering oraz Lister Storm i zawiązania nowego Lister Motor Company pod wodzą ojca i syna, Lawrence'a i Andrew Whittakerów. Pierwszy cel: podjęcie ponownej produkcji legendarnego Knobbly! Knobbly, którego wartość tylko wzrasta: w sierpniu 2013 na licytacji RM Auctions oryginał sprzedano za rekordowe dwa miliony dolarów.
Co ciekawe, zatrudnienie przy nowym przedsięwzięciu znaleźli także seniorzy, którzy pracowali nad oryginalnymi Listerami, łącznie z samym Brianem Listerem. Przy odtworzeniu samochodu wzorowano się na oryginalnych planach i formach karoserii z 1958 roku i metodach pracy z tamtego okresu, o ile tylko nie było bardziej niż wskazanie wykorzystanie najnowszych technologii. Wszystko po to, aby auto nie tylko było jak najbliższe oryginału, ale również po to, aby otrzymało homologację FIA, uprawniającą do startów w wyścigach samochodów historycznych (tak zwany Historic Technical Passport i Załącznik K).
Ręcznie budowany pojazd bazuje na przestrzennej, rurowej ramie z silnikiem umieszczonym z przodu, 4-stopniową skrzynią biegów, mechanizmem różnicowym o ograniczonym poślizgu Salisbury, hamulcach Girlina, niezależnym zawieszeniem z przodu i osią typu De Dion z tyłu. Karoseria: oczywiście w całości aluminiowa. Strojenie auta pod kątem wyścigów powierzono CKL Developments, ale dostępna jest również wersja przystosowana do poruszania się po zwykłych drogach, droższa o 10 tysięcy funtów.
Budowa przyszykowanych na duży wysiłek silników i skrzyni biegów, zgodnych ze specyfikacją Jaguara D-Type, to zadanie zakładów Crosthwaite & Gardener, specjalistów od najdalej idących renowacji klasyków (najbardziej spektakularny wyczyn: wierna replika przedwojennego Auto Union Type D). Rzędowy, sześciocylindrowy motor z szerokokątną, aluminiową głowicą i żeliwnym, odlewanym blokiem ma prawie 3,8 litra pojemności. Jednostka z dwoma wałkami rozrządu, suchą miską olejową i trzema gaźnikami Webera dostarcza 335 koni mechanicznych i 400 niutonometrów (oryginał nie przekraczał 300 KM). Szacowane osiągi: 60 mph w 4,3 sekundy, 100 mph w 10,1 sekund i maksymalnie ponad 290 km/h!
Mniej pożądana opcja numer dwa to wolnossące V8 o pojemności 4,64 litrów rodem z Corvette, połączone z 4-stopniową skrzynią biegów Chevroleta, przygotowane pierwotnie do startów w USA przez Costina. Silnik wydziela 319 KM oraz 393 Nm. Knobbly w takim wydaniu przekracza 60 mph w czasie 4,9 sekund, po 12,1 sekundach rozwija okrągłe 100 mph, a jego prędkość maksymalna wynosi 270 km/h. Jest jednocześnie dużo cięższy: na sucho zamiast 787 waży 871 kilogramów, które rozkładają się na przód i tył w wyrażonym procentami stosunku 50/50 zamiast 48/52.
Pierwsza sztuka narodzonego na nowo Knobbly jeździła już wiosną 2014 roku, do końca którego znaleziono kupców na wszystkie 10 zaplanowanych egzemplarzy, zostawiając niedosyt. Przy okazji publicznej premiery auta na wystawie Autosport International w Birmingham zapowiedziano, że powstaną prawdopodobnie jeszcze trzy, finalne sztuki. Brian Lister nie doczekał tego momentu, ale zdążył pobłogosławić całe przedsięwzięcie i pierwszego Knobbly w XXI wieku. Zmarł w połowie grudnia 2014 roku w wieku 88 lat.
Tekst: Przemysław Rosołowski
Ostatnia aktualizacja: 08.01.2015
