Szwedzkie zakłady lotnicze Svenska Aeroplan Aktiebolaget, w skrócie Saab, po drugiej wojnie światowej i blisko dekadzie działalności spotkały się z drastycznym spadkiem zamówień ze strony wojska i koniecznością znalezienia innych źródeł przychodu. Okazała się nim produkcja maszyn zupełnie innego typu, których brakowało na całym kontynencie - samochodów.
Pierwszy samochód Saaba pokazano w 1947 roku, a jego produkcja ruszyła dwa lata później. Był nim dwudrzwiowy model 92 z opływową karoserią, niezależnym zawieszeniem wszystkich kół oraz dwusuwowym, trzycylindrowym silnikiem o pojemności około ¾ litra. Pojazd zaprojektowany z myślą o stawieniu czoła skandynawskim zimom zyskał sobie miano niezawodnego i wytrzymanego, a to pokierowało go ku karierze w europejskich rajdach samochodowych. Model 92 nie kojarzył się jednak ze sportowym wizerunkiem i w Saabie wkrótce zakiełkował pomysł na produkcję auta, które nie wzbudzałoby podobnych wątpliwości.
Tym oto sposobem w 1956 roku pokazano prototyp sportowego wozu z karoserią z włókien szklanych o wewnętrznym oznaczeniu 94 (numer 93 przybrał zmodernizowany 92 z nowym silnikiem), który miał trafić do sprzedaży jako Sonett. Wszystko skończyło się jednak tylko na kilku prototypowych egzemplarzach. W tym samym okresie rozpoczęto eksport samochodów Saaba do USA. Na kolejne podejście do auta o sportowym charakterze trzeba było czekać blisko dziesięć lat.
W roku 1966 do sprzedaży wszedł Sonett II (projekt 97), niewielkie coupe z karoserią z włókien szklanych z ostro zakończonym przodem i pochopnie ściętym tyłem. Auto wyposażono w hamulce tarczowe przedniej osi, ręczną skrzynię o czterech biegach z dźwignią przy kierownicy oraz 2-suwowy, 3-cylindrowy silniki o pojemności 841 centymetrów sześciennych i mocy 60 KM, która w pełni wystarczała przy masie całego pojazdu 710 kilogramów. W takim wydaniu zbudowano tylko około 515 egzemplarzy, które trzymały się z dala od USA. Z myślą o podboju nowych rynków w 1968 roku pod maskę auta trafił półtoralitrowy silnik V4 z niemieckiego oddziału Forda o mocy 65 KM, który pozwalał przekroczyć 160 km/h i rozpędzić się do setki w 12-13 sekund. Modele Sonett II i Sonnett V4 rynku nie podbiły. Produkcję zakończono w 1970 roku na około 1870 egzemplarzach. Już wtedy gotowy był Sonett III.
Trzeci Sonett wydoroślał, zyskał na pewności siebie, wizerunku, wielkości i praktyczności (na przykład w "Dwójce" do bagażnika można było dostać się tylko od środka, a w "Trójce" otwierała się tylna szyba). Model zadebiutował na salonie samochodowym w Nowym Jorku i na terenie USA miał konkurować przede wszystkim z mnożącymi się z każdym rokiem autami z Wielkiej Brytanii od takich marek, jak MG czy Triumph. Sonett III nie był zupełnie nowym samochodem. Tak samo, jak Sonnett II bazował on na podwoziu limuzyny 96, a największą zmianą była karoseria, do której zaprojektowania został zatrudniony włoski stylista, Sergio Caggiola, doskonale znany również szwedzkiemu Volvo. Ostatnie szlify kształtom Sonetta III z wydłużonym przodem, chowanymi reflektorami i łagodniej ściętym tyłem nadało fabryczne studio Saaba. W środku umieszczono przeprojektowaną deskę rozdzielczą, a klientom zaproponowano dwa poziomy wykończenia: standardowy oraz luksusowy.
Sonett III odziedziczył po swoim poprzedniku półtoralitrowy silnik, a nowe emisje spalin i bezpieczeństwa na rynku USA zaprosiły pod jego maskę kolejną jednostkę V4 od Forda, która legitymowała się pojemnością 1,7 litra. Nowy silnik dostarczał 75 koni mechanicznych przy pięciu tysiącach obrotów na minutę oraz 127 niutonometrów przy 2,5 tysiącach obrotów na minutę. Napęd na przednie, zawieszone niezależnie koła z hamulcami tarczowymi przenosiła ręczna skrzynia o czterech przełożeniach. Z tyłu zastosowano hamulce bębnowe oraz sztywną oś. Większe rozmiary, większy silnik, lepsze wyposażenie i zwiększony poziom bezpieczeństwa sprawiły, że Sonett III przytył do 810 kilogramów. A to pogorszyło osiągi: setka w około 14,5 sekundy i maksymalnie około 160 km/h.
W ciągu kilku lat produkcji w aucie wprowadzono tylko niewielkie zmiany, jak felgi, grill czy zderzaki. Produkcję zakończono już w 1974 roku po wypuszczeniu 8351 egzemplarzy (budową karoserii i składaniem aut zajmowały się kolejowe zakłady Aktiebolaget Svenska Järnvägsverkstäderna w Arlöv). Saab planował następcę, ale do jego powstania nigdy nie doszło i o temacie sportowego coupe w atmosferze całkowitej nieopłacalności wkrótce całkowicie zapomniano.
Tekst: Przemysław Rosołowski
Ostatnia aktualizacja: 31.12.2017
