W 1907 roku w celu poprawy komunikacji w zachodniej części Berlina zaplanowano zupełnie nowy, nowoczesny odcinek szybkiego ruchu. Odcinek, dla którego od samego początku planowano także drugie zadanie: na nowej drodze miał być wyznaczony... tor wyścigowy i testowy! Budowę rozpoczęto w 1913 roku z zamiarem ukończenia w ciągu kilkunastu miesięcy, ale przerwał ją wybuch pierwszej wojny światowej.
Inwestycję ukończono dopiero w 1921 roku, a jesienią na jej zamkniętym odcinku zorganizowano serię pierwszych wyścigów samochodowych. Nową trasę nazwano "Automobil Verkehrs und Übungs Straße", co można luźno tłumaczyć jako "testowa i publiczna trasa szybkiego ruchu". W skrócie Avus. Długość toru wyścigowego przekraczała 19,5 kilometra, a na jego obu końcach wzniesiono duże nawroty. Po przebudowie w 1937 roku makadamową nawierzchnię wymieniono na asfaltową, a północny nawrót został poszerzony i pochylony pod dużym kątem, dochodzącym w najbardziej stromych miejscach aż do czterdziestu trzech stopni.
Do pierwszej imprezy na Avus w końcówce września 1921 roku przystąpiły głównie reprezentacje niemieckich marek, niejednokrotnie ze specjalnie przygotowanymi automobilami, które odchudzono i ubrano w opływowe karoserie. Na starcie można było zobaczyć maszyny firmowane przez takie marki, jak Adler, Benz, Durkopp, Horch, NSU, Opel, Simson, Wanderer czy miejscowe NAG. Wszystkie zgłoszenia podzielono na kilka kategorii, zależnie od mocy silników i ich konstrukcji, dla których w ciągu dwóch dni zorganizowano kilka wyścigów. Zmagania na żywo, które połączono z otwarciem wystawy samochodowej w Berlinie, oglądało w sumie od 200 do 300 tysięcy osób.
Markę Opel reprezentował między innymi sam Fritz von Opel, 22-letni wnuk założyciela firmy i jeden z niemieckich pionierów i promotorów technologii rakietowej (własne wynalazki testował m.in. na serii eksperymentalnych, rakietowych samochodów i szybowców). Do jego dyspozycji oddano czerwony egzemplarz modelu 8/25 PS, bazujący na aucie produkowanym seryjnie od zakończenia pierwszej wojny światowej. Podobnie, jak w przypadku konkurencji, na potrzeby wyścigu zaprojektowano nowe, opływowe poszycie z ostro zwężającym się tyłem i zaokrąglonym przekrojem. Takie elementy, jak szyby, drzwi czy błotniki były zbędne, a w kabinie obowiązkowo musiało się znajdować siedzenie dla mechanika, choć tak naprawdę w wyścigach nie obowiązywała żadna ze stosowanych na kontynencie formuł.
Samochód Opla napędzany był rzędowym, czterocylindrowym silnikiem o pojemności przeszło 2,3 litra z gaźnikami własnej konstrukcji i zaworami bocznymi. Jego katalogowa moc w przypadku wersji sprzedażowej nie przekraczała 30 koni mechanicznych przy 1,6 tysiącu obrotów na minutę. Można spodziewać się, że w wersji wyścigowej wartość ta uległa znacznej, znacznej poprawie. Napęd na tylne koła wysyłała ręczna skrzynia o czterech biegach. Automobil złożono na ramie z rozstawem osi około 315 centymetrów.
Do najważniejszego wyścigu podczas pierwszej potyczki na Avus przystąpiło szesnaście samochodów dziewięciu producentów. Rywali wypuszczano na tor parami w odstępie 45 sekund. Fritz von Opel startował w przedostatniej parze, z której to pozycji musiał przebić się przez kilkanaście innych maszyn. Po siedmiu okrążeniach i niespełna 65 minutach ścigania minął linię mety jako zwycięzca z przewagą ponad pięciu minut nad kolejnym samochodem! Średnia prędkość: prawie 129 kilometrów na godzinę! Po drodze ustanowił rekordowy czas okrążenia: osiem minut i 14 sekund.
W kolejnych latach marka Opel zadomowiła się na Avus. Latem 1923 roku Fritz von Opel zwyciężył w tym samym miejscu w wyścigu motocyklowym, a pięć lat później testował maszynę o napędzie rakietowym, w której rozpędził się do prawie 240 kilometrów na godzinę. Różnego rodzaju wyścigi na modernizowanym i skracanym torze Avus organizowane były nieprzerwanie do 1998 roku. W ostatnim z nich ponownie zwyciężył pojazd marki Opel, pomalowane na czerwono coupe Calibra w ramach niemieckich mistrzostw samochodów turystycznych.
Tekst: Przemysław Rosołowski
Ostatnia aktualizacja: 21.12.2023
