Przepisem Alfy Romeo, która kilkanaście lat wcześniej zostawiła za sobą wyścigi grand prix, na ściganie się w latach sześćdziesiątych były przede wszystkim małolitrażowe samochody budowane na bazie modeli produkowanych seryjnie, jak Giulia TZ, Giulietta SZ, Giulia TZ2 i Giulia GTA. Za samochody te odpowiadał nowy oddział Autodelta, na czele którego świeżo po opuszczeniu Ferrari i nieudanym przedsięwzięciu pod tytułem Automobili Turismo e Sport stanął Carlo Chiti. Wkrótce przed Włochami pojawiło się zupełnie nowe wyzwanie: budowa pierwszych wyścigowych prototypów, które z autami drogowymi nie miały właściwie nic wspólnego.
Odpowiedzią Alfy Romeo na nowe wymagania była seria modeli Tipo 33, którą w 1967 roku po blisko trzech latach prac otworzył mały spider z umieszczonym centralnie, 4-cylindrowym silnikiem o pojemności 1,6 litra, zastąpiony wkrótce dwulitrowym V8. Do modeli wyścigowych dołączyła wkrótce słynna, drogowa 33 Stradale, która powstała tylko w kilkunastu egzemplarzach. Już w 1968 roku gotowe było wyścigowe coupe T33/2, którym wygrano w swojej klasie w Targa Florio, 24-godzinnych wyścigach Daytona i Le Mans oraz w wyścigach World Sportscar Championship na torach Monza i Nürburgring (w Targa Florio miejsce drugie, trzecie, piąte i szóste w generalce, na Dytonie pozycje od piątej do siódmej). Z czasem silnik w T33/2 powiększono z dwóch do 2,5 litra, co przeniosło maszynę do topowej klasy prototypów.
Żaden z modeli serii Tipo 33 nie cieszył się wystarczającą niezawodnością, która pozwoliłaby Autodelcie na pełne zaangażowanie w mistrzostwa World Sportscar Championship. Auta startowały tylko w wybranych wyścigach, ale ich ewolucja trwała w najlepsze. Na sezon 1969 na nowym podwoziu przygotowano spidera T33/3 z widlastą ósemką powiększoną do trzech litrów, który miał rywalizować z prototypami Porsche oraz Ferrari, w tym potężnymi 917. Pierwsze starty nie przyniosły oczekiwanych sukcesów, z których najważniejsze przyszły dopiero w 1971 roku: wygrana w generalce na Brands Hatch, Watkins Glen, w Targa Florio i kilka klasowych sukcesów. Później w rodzinie Tipo 33 zrobiło się jeszcze tłoczniej: T33/3 oraz 4-litrowa T33/4 na mistrzostwa Can-Am i w końcu nowa Alfa Romeo 33 TT 12 w roku 1973.
Oznaczenie maszyny zdradzało jej najważniejsze cechy: prototyp z rodziny Tipo 33, rurowa rama (TT było skrótem od włoskiego "Telaio Tubolare"), 12-cylindrowy silnik. Tym razem w Autodelcie przygotowano trzylitrowy, wolnossący, płaski silnik V12 z wtryskiem Lucasa, który kręcił się do prawie dwunastu tysięcy obrotów na minutę i generował 500 koni mechanicznych oraz 345 niutonometrów. Motor, zgodny również z regulacjami Formuły 1, połączono z ręczną skrzynią biegów (kierownica po prawej stronie, dźwignia zmiany biegów po prawej stronie). Lekka konstrukcja i niewielkie rozmiary zatrzymały masę auta na poziomie zaledwie 670 kilogramów. Otwarta karoseria z tworzyw sztucznych z niewielką owiewką przed kierowcą zwracała uwagę ogromnym wlotem powietrza do komory silnika w stylu ówczesnych bolidów Formuły 1, dużym skrzydłem z tyłu oraz wysoko posadzonym lusterkiem.
Rywalami Alfy Romeo w długodystansowych mistrzostwach świata, World Championship for Makes, miały być takie marki, jak Porsche, Matra, Mirage oraz Alpine. Sezon 1973 spędzono na testach, dopracowaniu auta i kilku startach, które przeważnie kończyły się na DNF. We wrześniu na Imoli nowa maszyna uplasowała się na drugim miejscu niedaleko za zwycięskim Mirage z silnikiem Forda. W roku 1974 włoska marka zajęła całe podium na Monzie, drugie i trzecie miejsce na Nürburgringu i Imoli oraz drugie miejsce na Österreichringu - 33 TT 12 znalazła się na podium każdego wyścigu, w którym wystartowała!
W kolejnym sezonie Alfa Romeo wystawiła pewne siebie 33 TT 12 w ośmiu z dziewięciu rund mistrzostw świata, pomijając 24-godzinny wyścig Daytona, w którym nie pojawił się ani jeden prototyp Grupy 5. Rok 1975 zaczął się od drugiego miejsca na Mugello we Włoszech, po którym nastąpiła seria siedmiu wygranych z rzędu! Kierowcy 33 TT 12, Merzario i Laffite, Pescarolo i Bell oraz Mass, triumfowali na torach Dijon-Prenois, Monza, Spa-Francorchamps, Pergusa, Nürburgring Nordschleife, Österreichring i Watkins Glen! Alfa Romeo zdobyła mistrzostwo świata World Championship for Makes. Do listy zdobyczy dopisano również wyścig Targa Florio, który był wtedy częścią włoskich mistrzostw. W 24-godzinnym Le Mans Model 33 TT 12 nigdy nie wystartował.
W roku 1976 prototyp 33 TT 12, który po zmianie priorytetów na Formułę 1, zbliżał się do emerytury, wystawiono tylko w jednym wyścigu: wiosną na Imoli zajęto drugie miejsce. Nowe regulacje i podział mistrzostw świata napisały ostatni rozdział rodziny Tipo 33 w sezonie 1977, na który zbudowano model 33 SC 12. Alfa Romeo triumfowała w każdej z ośmiu rund World Championship for Sports Cars i zdobyła kolejny tytuł mistrzowski, a do wyników 33 TT 12 dopisano kilka miejsc na podium! Łącznie zbudowano sześć egzemplarzy, z których jeden przebywa w muzeum Alfy Romeo.
Tekst: Przemysław Rosołowski
Ostatnia aktualizacja: 15.07.2024
