Jednym z najbardziej rozpoznawalnych motywów przewodnich lat dziewięćdziesiątych w działalności Audi był trzynasty element układu okresowego pierwiastków. Aluminium. Marka z Ingolstadt zainwestowała w lekki metal i nowe technologie już na początku lat osiemdziesiątych z myślą o produkcji samochodów, które będą mogły kusić napędem obu osi przy stosunkowo małej masie własnej.
Przygoda z aluminium rozpoczęła się już na początku lat osiemdziesiątych, gdy połączono siły z amerykańskim Alcoa (Aluminium Company of America), jednym z największych producentów aluminium na świecie, który zbliżał się do stulecia swojej działalności. Nowe partnerstwo zaowocowało między innymi prototypem Audi 100 z aluminiową karoserią, która była o około 40% lżejsza od stalowej. Wkrótce rozpoczęto również prace nad przestrzenną ramą nośną samochodu, która wykonana z aluminium mogła być nawet o 200-300 kilogramów lżejsza od stalowego odpowiednika.
Aluminiowa rewolucja w ostatniej dekadzie XXI wieku przybrała spektakularne formy. W październiku 1991 roku na salonie samochodowym we Frankfurcie pojawił się sportowy prototyp ważącego tylko 1,1 tony Quattro Spyder z aluminiowym nadwoziem i umieszczonym centralnie V6, który mimo dużego zainteresowania nie wszedł do produkcji ze względu na duże koszty produkcji i sprzedaży. Miesiąc później wystawie w Tokio zaprezentowano światu super sportowe coupe Avus Quattro z umieszczonym centralnie silnikiem W12 o mocy przeszło 500 koni mechanicznych (a raczej atrapą silnika), opływową karoserią z nagich paneli aluminiowych i aluminiową ramą przestrzenną.
W końcu jesienią 1993 roku na salonie samochodowym we Frankfurcie zaprezentowano prototyp ASF, wielką limuzynę z karoserią z nagiego aluminium i aluminiową ramą przestrzenną (stąd nazwa ASF - Audi Space Frame), której wyprodukowane wymagało wypracowania nowych metod kształtowania, łącznia i zabezpieczenia metali. Struktura nośna auta powstała z wytłaczanych profili aluminiowych, które łączono wiązaniami odlewanymi ciśnieniowo. Nowe metody konstrukcyjne pociągnęły za sobą opracowanie ulepszonych stopów metali lekkich i wydajnych techniki przetwarzania, w tym znacznie tańszego i szybszego procesu recyklingu, niż w przypadku stali. Oprócz spawania i łącznia klejem po raz pierwszy w konstrukcji samochodu wykorzystano w niektórych miejscach łączenia nitami przebijanymi. Wszystkie innowacje zaowocowały ponad czterdziestoma nowymi patentami w dorobku Audi. Lekka platforma pozwoliła na znacznie zmniejszenie masy samochodu i jednocześnie wypracowanie rozwiązań zwiększających bezpieczeństwo. Zredukowana masa własna przekładała się bezpośrednio na poprawione osiągi i zmniejszone zużycie paliwa.
ASF jako auto względnie lekkie i względnie oszczędne mogło pochwalić się silnikiem wysokoprężnym o sporych rozmiarach i godnych szacunku parametrach z rodziny TDI, która pojawiła się na rynku w końcówce lat osiemdziesiątych na pokładzie Audi 100. Turbodoładowana jednostka z bezpośrednim wtryskiem paliwa w układzie V8 miała 3,4 litra pojemności i generowała okrągłe 200 koni mechanicznych przy 4,25 tysiącach obrotów na minutę. Maksymalny moment obrotowy sięgał 370 niutonometrów, a już od 1,6 tysiąca obrotów na minutę dostępne było 330 niutonometrów. Napęd miał być przenoszony na wszystkie cztery koła w systemie Quattro z ręczną skrzynią biegów. Szacunkowe osiągi: od zera do setki w osiem sekund z kawałkiem i prędkość maksymalna 240 kilometrów na godzinę.
Kilka tygodni po premierze we Frankfurcie na wystawę w Tokio przywieziono drugi koncept Audi Space Frame. Tym razem zainstalowano w nim 4,8-litrową, benzynową, prototypową jednostkę w układzie W12, która miała dostarczać aż 354 konie mechaniczne.
Projekt ASF ucieleśniał samochód prawie gotowy do produkcji seryjnej. Już kilka miesięcy po jego premierze, w lutym 1994 roku na salonie samochodowym w Genewie zadebiutowało pierwsze, niewiele różniące się od niego Audi A8 z 300-konnym silnikiem V8, następca flagowego modelu V8, który wprowadzał do katalogu marki nową nomenklaturę. Od tamtego czasu kolejne ewolucje aluminiowej platformy stały się znakiem rozpoznawczym Audi i bazą wielu innych modeli, jak limuzyna A6, maluch A2, małe coupe TT oraz sportowe R8, a także kolejnych konceptów i prototypów.
Tekst: Przemysław Rosołowski
Ostatnia aktualizacja: 05.09.2024
