Pierwszym, wyścigowym modelem Alfy Romeo (nie licząc P1, który okazał się kompletną klapą) zbudowanym z myślą o wyścigach klasy Grand Prix, z których w 1950 roku wyrosła Formuła 1, był P2 konstrukcji genialnego Vittorio Jano. Auto już w swoim debiucie w 1923 roku w GP Europy w Lyonie zgarnęło zwycięstwo i w tym samym sezonie w GP Włoch obsadziło... cztery pierwsze miejsca! W roku 1925 Alfa Romeo zdobyła mistrzostwo konstruktorów, niestety kolejne zmiany w przepisach wykluczyły P2 ze startów na kilka lat (pojemność silnika do 1,5 litra podczas gdy P2 miała 2-litrową jednostkę). W sezonie 1929 aż 5 z 10 najważniejszych wyścigów Grand Prix padło łupem włoskiego zespołu, a w roku 1930 model odniósł swoje ostatnie zwycięstwo w sycylijskim Targa Florio i zasłużenie odszedł na emeryturę.
W tym czasie w Alfie Romeo powstały tak znaczące konstrukcje jak 6C i legendarne 8C, które do wybuchu wojny zgarnęły cały szereg wyróżnień w wyścigach samochodów turystycznych (zwycięstwa w 24-godzinnym Le Mans, Mille Miglia, Targa Florio czy 24h Spa). Na trasach Grand Prix pojawił się eksperymentalny model Tipo A wyposażony w dwa silniki z modelu 6C 1750, a w tym samym 1931 roku na szczycie GP Włoch stanęła 8C 2300, która ze względu na tor otrzymała przydomek Monza (w kolejnym sezonie auto wygrało między innymi w... polskim GP Lwowa). Aby jednak poważnie myśleć o powrocie na szczyt potrzeba było czegoś nowego. Tym czymś okazała się skonstruowana przez Jano jednoosobowa Alfa Romeo P3, znana również jako P3 Monoposto lub po prostu Tipo B (tudzież Tipo B 2600 Monoposto).
Człon "Motoposto" odnosił się do konstrukcji P3, w której znajdowało się jedynie miejsce dla usadowionego centralnie kierowcy. Przepis znoszący obowiązek podróżowania wraz z kierowcą mechanika w wyścigach GP wprowadzono już w sezonie 1925, ale pierwsze auta korzystające w pełni z tych zmian pojawiły się w większej liczbie dopiero kilka lat później. P3 nie była pierwsza, ale z racji na największe sukcesy w swoim gronie uznawana jest za pioniera kierunku.
Serce P3 to kolejny krok ewolucji jednostki napędzającej z modelu 8C startującego wcześniej w wyścigach Grand Prix: osiem cylindrów w rzędzie w dwóch grupach, dwie sprężarki Roots, blok odlany z żelaza, dwuczęściowy wał korbowy, dwa wałki rozrządu i po dwa zawory na cylinder oraz smarowanie pod wysokim ciśnieniem z suchą miską olejową. Przy pojemności 2,65 litrów jednostka rozwijała moc 190 KM. W roku 1934 silnik rozwiercono do 2,9 litrów otrzymując około 215 KM, a rok później do 3,4 litrów generując już 265 KM. Ostatnia wariacja P3 dysponowała jednostką napędową powiększoną do 3,9 litrów, która produkowała aż 305 KM mocy.
Napęd przenoszono poprzez mokre, dwutarczowe sprzęgło i 4-biegową skrzynię biegów na oryginalny, tylny most z mechanizmem różnicowym rozdzielającym obroty ma dwie samodzielne półosie i stożkowe przekładnie dla każdego z kół. Rozwiązanie takie umożliwiało łatwą zmianę przełożeń przekładni głównej i sprawiło, że tylne resory nie musiały przenosić reakcji sił hamujących i napędowych. Samo zawieszenie P3 oparto na tradycyjnych, podłużnych resorach półeliptycznych i ciernych amortyzatorach, a przy każdym z kół znalazły się hamulce bębnowe, przedni most pozostał sztywny. Puste auto ważyło tylko około 770 kilogramów (gdyby nie ciężki silnik byłoby to jeszcze mniej). Wraz z rozwierceniem silnika i podniesieniem mocy do przeszło 300 KM wprowadzono niezależne, przednie zawieszenie, amortyzatory hydrauliczne oraz ćwierćeliptyczne resory z przodu. Jeszcze w 1935 roku ponownie zmodyfikowano tylne zawieszenie stosując swobodną oś opartą między innymi na poprzecznym resorze piórowym.
P3 z Tazio Nuvolarim, Louisem Chironem, Rudolfem Caracciolą, Achille Varzi'm i Luigi'm Fagnoli'm za kierownicą wygrała większość ważniejszych GP w latach 1932-1934. W tym czasie, w roku 1933, Alfę Romeo przejęła państwowa firma, w wyniku zmian zlikwidowano oddział sportowy, a auta wyścigowe (w tym sześć sztuk P3, niektóre wyposażane w specjalne, opływowe nadwozia, tak zwane P3/Tipo B Aerodynamica) wylądowały w największym zespole na kontynencie, Scuderii Ferrari (fabryczny zespół Alfy powrócił na scenę w 1938 roku). W 1935 roku z inicjatywy Enzo Ferrari'ego pojazd po nieznacznych modyfikacjach (dwa miejsca w środku zamiast jednego, koła zapasowe, reflektory, klakson) wystawiono do Mille Miglia. Oczywiście wygrał. W wyścigach Grand Prix, w których zaczęły niepodzielnie dominować niemieckie konstrukcje nie było już tak łatwo. W 1935 roku pojazd odniósł jeszcze spektakularne, historyczne zwycięstwo w GP Niemiec na Nordschleife z Nuvolarim za kierownicą (który wkrótce przeniósł się do Auto Union) gromiąc na oczach kilkuset tysięcy niemieckich widzów pięć maszyn Mercedesa i cztery Auto Union, ale w kolejnym sezonie został już zastąpiony między innymi przez znacznie nowocześniejszą, 370-konną Alfę Romeo Tipo 12 C36. Po ostatnich sukcesach P3 przeszła zasłużenie do historii jako jeden z najwspanialszych samochodów Grand Prix, jakie kiedykolwiek zbudowano.
Tekst: Przemysław Rosołowski
Ostatnia aktualizacja: 13.04.2009
