W 1998 roku minęło dokładnie pięćdziesiąt lat od premiery pierwszego Jaguara z serii XK. Był nim sensacyjny roadster XK 120 z aluminiową karoserią i pierwszym, opracowanym w całości samodzielnie silnikiem tej brytyjskiej marki. Rzędowa szóstka o pojemności 3,4 litrów i mocy przeszło 160 koni mechanicznych pozwalała na przekroczenie prędkości 200 km/h - XK 120 był najszybszym, produkowanym seryjnie samochodem na świecie!
XK 120 wszedł do regularnej produkcji na dużą skalę pod koniec 1950 roku, co wiązało się z wymianą karoserii na łatwiejszą w budowie, stalową. Do roku 1954 sprzedano przeszło 12 tysięcy egzemplarzy, po których pojawił się model XK 140. Ostatni w rodzinie był XK 150S, w którym instalowano silnik o mocy prawie 270 koni, powiększony do 3,8 litrów. Kariera całej serii zakończyła się w 1961 roku, w którym pokazano zupełnie nowego E-Type'a. XK zniknął z oferty Jaguara na kilka dekad. Wrócił wiosną 1996 roku pod postacią coupe XK8, a na jego pięćdziesiąte urodziny przygotowano koncept XK 180.
Popisowy numer inżynierów i stylistów Jaguara na jesienny salon samochodowy w Paryżu w 1998 roku został przygotowany na bazie produkowanego seryjnie roadstera XKR. W atmosferze wspomnień i magii pierwszego XK 120 w oddziale Special Vehicle Operations złożono muskularnego, otwartego speedstera z miejscem dla dwojga i okrojonymi do minimum szybami. Pojazd mimowolnie wpisywał się w styl łączący go także z wyścigowym D-Type'm, E-Type'm, prototypem XJ13 i kilka lat młodszym supercoupe XJ 220, którego ostatnie egzemplarze zalegały ciągle w magazynach producenta. Kabinę auta wykończono w stylu właściwym dla sportowych modeli z lat sześćdziesiątych. XK 180 miał wszystko to, co jest dla Jaguaów najbardziej charakterystyczne i najlepsze.
Samochód zbudowano na podwoziu XKR ze skróconym o 125 milimetrów rozstawem osi, a zupełnie nową karoserię, krótszą o 345 milimetrów od karoserii auta bazowego, wykonano w całości ręcznie z arkuszy aluminium w Abbey Panels w Coventry, w którego rękach spoczywało przygotowanie karoserii wielu innych Jaguarów, w tym wyścigowych C-Type i D-Type z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. Kształty XK 180 zaprojektował Keith Helfet, znany najbardziej z pracy nad XJ 220. Smaczki stylistyczne objęły nietypową, bo wklęsłą na środku przednią szybę i nowego typu tylne światła, które z wykorzystaniem 24 świateł typu LED wyprodukowała firma Valeo.
Seryjny XKR sprzedawany był od 1998 roku z widlastą, 32-zaworową ósemką o pojemności czterech litrów, która dzięki sprężarce dostarczała 375 koni mechanicznych. XK 180 musiał oferować znacznie więcej i po podkręceniu kompresora, wymianie układu wydechowego, układu dolotowego oraz chłodnic dysponował mocą 456 koni mechanicznych i momentem obrotowym przeszło 600 niutonometrów. Jaguar wykorzystał standardową, automatyczną skrzynię o pięciu biegach, dla której przygotowano specjalny system sekwencyjnej zmiany biegów poprzez przyciski na kierownicy. Samochód o masie 1565 kilogramów miał rozpędzać się do 100 km/h w czasie około 4,5 sekund i rozwijać podkreśloną w jego oznaczeniu prędkość maksymalną 180 mph czyli prawie 290 km/h.
Inżynierowie SVO przeprojektowani w XK 180 niezależne zawieszenie wszystkich kół, w którym wykorzystano m.in. aluminiowe, regulowane amortyzatory. Na nowy układ hamulcowy złożyły się wentylowane tarcze hamulcowe (z przodu o średnicy 355 milimetrów, z tyłu 315 milimetrów) z aluminiowymi zaciskami Brembo. Nowością były opony o niskim profilu firmy Pirelli o średnicy 20 cali: P Zero Direzionale na przednią oś oraz P Zero Asimmetrico na tylną.
Jaguar zbudował dwa w pełni sprawne prototypy XK 180, jeden z kierownicą po prawej stronie, drugi z kierownicą po lewej stronie. Pierwszy, paryski egzemplarz powstał w ciągu niespełna dziesięciu miesięcy. Druga sztuka stanęła w styczniu 1999 roku na wystawie w Detroit. Mimo ogromnego zainteresowania autem firma, która od 1989 do 2008 roku działała pod skrzydłami Forda, nie podjęła się jego produkcji. Skorzystały na tym zakłady budujące na indywidualne zamówienia repliki i rekonstrukcje. Kopie XK 180 na bazie modeli XJS, XK8 lub XKR oferuje między innymi Jag Works z Australii, Myrtle i SS Jags z Wielkiej Brytanii oraz holenderskie JePe Specials, które swoje, wylansowane na początku 2016 roku dzieło z aluminiowym nadwoziem opiera na pomiarach oryginalnych prototypów Jaguara.
Tekst: Przemysław Rosołowski
Ostatnia aktualizacja: 03.01.2016
