W drugiej połowie lat osiemdziesiątych z rajdowych szklaków mistrzostw świata po serii śmiertelnych wypadków zniknęły potwory grupy B, które były zbyt niebezpieczne. Ich miejsce zajęły samochody grupy A, a serię WRC na sześć lat począwszy od roku 1987 zdominowała obecna wcześniej w grupie B Lancia, która wysyłała do boju kolejne ewolucje nieśmiertelnej Delty z napędem na obie osie. Z kierowcami włoskich maszyn rywalizowali między innymi zawodnicy w Toyotach, Mazdach, Audi oraz tylnonapędowym Fordzie Sierra RS Cosworth.
Maszyna Forda, która wypełniła miejsce po B-grupowym RS200, zabłysnęła w mistrzostwach świata tylko kilka razy i przyniosła marce wygraną tylko w jednym rajdzie. Nad opracowaniem i homologacją jej następcy pracowano w angielskim oddziale Ford Motorsport przez blisko cztery i pół roku. Został nim słynny Escort RS Cosworth. Przepisy wymagały w tym czasie aby oprócz maszyny rajdowej wyprodukowano co najmniej 2500 egzemplarzy odpowiadającego jej samochodu drogowego. Tak powstał jeden z najbardziej rozpoznawalnych i najbardziej kultowych, produkowanych seryjnie Fordów w całej historii marki.
Cywilny, trzydrzwiowy Escort RS Cosworth wzbudzał sensację wszędzie tam, gdzie się tylko pojawiał, a często nawet nie musiał, wystarczały same zdjęcia. Wszystko przez absurdalnych rozmiarów skrzydło, zawieszone na wysokości dachu na dwóch ramionach i postawione na stopce łączącej je z drugim, mniejszym spoilerem, zintegrowanym z klapą bagażnika (model dostępny był też bez tylnej "półki", ale prawie nikogo taka opcja nie interesowała). Kolejny pokaźnych rozmiarów spoiler, dzięki któremu samochód był dociskany do podłoża, podwieszono pod przednim zderzakiem (Ford chwalił się, że Escort RS Cosworth to pierwszy, produkowany masowo samochód drogowy z dociskiem aerodynamicznym - efekt kilkuset godzin badań w tunelu aerodynamicznym). Znacznie poszerzono nadkola, pod którymi mieściły się opony o szerokości 225 milimetrów i wymieniono progi, a w przedniej masce wycięto otwory wentylacyjne. Ze zwykłego Escorta zachowano tylko połowę powierzchni karoserii.
Potężny "Cossie" bazował technologicznie na modelu Sierra Cosworth 4x4, który wszedł na rynek w 1990 roku, za późno aby wskórać coś w rajdowych mistrzostwach świata. Sierra była za ciężka i za duża. Po skróceniu podwozia - rozstaw osi krótszy o 56 milimetrów - i nałożeniu na nie skorupy z Escorta piątej generacji rozwiązano oba problemy. Pierwszy, prototypowy egzemplarz ukończono w oddziale Special Vehicle Engineerign i pokazano publicznie w 1990 roku, dwa lata później ruszyła sprzedaż, a z początkiem roku 1993 uzyskano homologację w rajdowej grupie A.
Zwykły, rozchodzący się po całym kontynencie w setkach tysięcy egzemplarzy Escort korzystał w tamtym czasie z umieszczonymi poprzecznie, czterocylindrowych silników benzynowych i wysokoprężnych o pojemności od 1,3 do 1,8 litrów i mocy od 60 do 130 koni mechanicznych, która wysyłana była na przednią oś. Pierwszym łącznikiem ze światem sportów motorowych był Escort RS2000 z 2-litrowym, wolnossącym motorem o mocy 150 koni. RS Cosworth, hot hatch doprowadzony do stanu wrzenia, nie miał czasu na takie drobnostki.
Pod wentylowaną maską niepodobnego do żadnych innych Escorta pracował dwulitrowy, turbodoładowany, szesnastozaworowy motor, wywodzący się z Sierry RS Cosworth z końca lat osiemdziesiątych, który ustawiono wzdłużnie. Z jednostki przy 6,25 tysiącach obrotów na minutę wyduszono 227 koni mechanicznych. Kierowcy Cosworthów mieli pod prawą nogą prawie cztery razy więcej mocy, niż właściciele najsłabszym modeli! Maksymalny moment obrotowy przy 3,5 tysiącach obrotów na minutę wznosił się na poziom przeszło trzystu niutonometrów (prawie trzy razy więcej).
Jednostkę połączono z układem przeniesienia napędu na obie osie wywodzącym się z Sierry, który po kilku latach prac i doskonalenia okazał się przełomem dla Forda. W jego skład wchodziła ręczna skrzynia o pięciu biegach (w ponad 300-konnych rajdówkach zastosowano zupełnie inny, 7-stopniowy mechanizm) i osobne mechanizmy różnicowe: centralny oraz przedniej i tylnej osi. Około 66% momentu obrotowego kierowane było na tylne koła. Maszyna, której przytyło się do niespełna 1,3 tony, rozpędzała się do setki w imponującym czasie 6,1 sekund, szybciej od bazowego Porsche 911 Carrera. Ospoilerowanie ograniczało prędkość maksymalną do okolic 233 km/h.
Escorta RS Cosworth produkowano w zakładach Karmanna w Rheine na terenie Niemiec, które kilkanaście miesięcy wcześniej zaczął opuszczać Escort Cabriolet. Już w pierwszym roku produkcji wypuszczono prawie trzy i pół tysiąca egzemplarzy. W połowie roku 1994 na rynek wszedł odmłodzony Cosworth ze stratą około 10 koni po wymianie turbosprężarki, a po modernizacji całej linii Escorta pojawił się między innymi RS2000 z napędem na obie osie. Produkcję Coswortha zakończono na początku 1996 roku po zbudowaniu 7145 sztuk. Rajdowy RS Cosworth już w pierwszym roku startów wygrał w pięciu rajdach mistrzostw świata, a później zdominował mistrzostwa europejskie i regionalne, w których wygrał w prawie stu imprezach. Rajdówkę w sezonie 1997 zastąpiono Escortem WRC, a kolejnym, cywilnym RS w ofercie Forda był 215-konny Focus RS z napędem na przednią oś, który pojawił się dopiero w 2002 roku.
Tekst: Przemysław Rosołowski
Ostatnia aktualizacja: 26.02.2017
