Na czas od 1931 do 1933 roku w europejskich wyścigach klasy Grand Prix przypada okres wolnej formuły, w którym na samochody nie nakładano praktycznie żadnych, większych ograniczeń, a wyścigi liczące się w mistrzostwach kontynentu trwały po co najmniej dziesięć godzin. Zawody wygrywały najczęściej pojazdy jednej z trzech marek: Alfa Romeo, Bugatti lub Maserati, a wyjątki stanowiły przede wszystkim maszyny Mercedes-Benza. Przepisy, a raczej ich brak, sprawiły także, że do konstrukcji samochodów można było podejść znacznie szerzej, niż poprzednio.
Czołowi producenci wystawili do boju swoje nowe bolidy już w pierwszych miesiącach 1931 roku, ale trudno było dostrzec w nich rewolucję. Ze stajni Bugatti wyjechał na przykład 160-konny model Type 51, który był w rzeczywistości rozwinięciem rewelacyjnego Type 35, rządzącego przez drugą połowę lat dwudziestych, w ciągu której wygrał około dwóch tysięcy gonitw. Ale już w 1932 roku pojawiła się imponująca, jednoosobowa Alfa Romeo P3, w ślady której poszło wkrótce Maserati. Ettore Bugatti w tym czasie nie przestawał udoskonalać swojej 8-cylindrowej serii: po Type 51 pojawił się 300-konny Type 54, a gdy w końcu ograniczono masę samochodów na tor wyjechał 250-konny Type 59. Zanim jednak do tego doszło pokuszono się o eksperyment w postaci modelu Type 53.
Type 53 nie był bezpośrednim pomysłem Ettore, ani jego syna, Jeana. Cała idea wyszła spod ręki G.C. Cappa, konsultanta Fiata, którego projekt przywędrował do Bugatti poprzez jednego z włoskich pracowników, Antonio Pichetto. Dlatego też maszyna nie przypominała niczego, co wyjechało z fabryki Bugatti przed 1932 rokiem, ani później. Na czym polegała jej niezwykłość? Na napędzanych czterech kołach, co miało sprawdzać się przede wszystkim w wyścigach górskich i kilku innych rozwiązaniach, które pojawiły się tylko w tym modelu.
Do przekazania napędu wykorzystano tutaj pancerną, 4-stopniową, ręczną skrzynię biegów z trzema wałkami, dwa wały napędowe na przestarzałych przegubach krzyżakowych, centralny mechanizm różnicowy i dwa mechanizmy różnicowe przy każdej z osi. Nowością było też niezależne zawieszenie przednich kół oraz felgi ze specjalnymi łopatkami, które kierowały powietrzem chłodzącym hamulce.
Skrzynię biegów auta zaprojektowano tak, aby ułatwić zmianę biegu z drugiego na trzeci (pierwszy służył tylko do ruszania, a czwarty był załączany sporadycznie). Ruch przednich kół tłumiono poprzez poprzeczne, ćwierćeliptyczne resory, a tylnego mostu poprzez podłużne resory tego samego typu. Tak rozwiązana przednia część podwozia, które samo w sobie nie odbiegało zbytnio od innych modeli marki, pociągnęła za sobą zmianę budowy chłodnicy. Chłodnica stała się szersza i niższa i nie była skrywana pod charakterystyczną dla samochodów Bugatti, jednoczęściową atrapą w kształcie podkowy. Przy pełnym zbiorniku paliwa obie osie były obciążone jednakowo.
Type 53 otrzymał blisko pięciolitrową, rzędową jednostkę o ośmiu cylindrach, wywodzącą się z samochodów serii Type 50. Motor z dwoma wałkami rozrządu, sprężarką Roots oraz dwoma gaźnikami firmy Zenith rozwijał przy 4000 obrotów na minutę okrągłe 300 koni mechanicznych. Samochód pokonywał zakręty w błyskawicznym tempie, ale ogromna moc, ciężki układ kierowniczy i niefortunnie rozwiązane przeguby wałów napędowych sprawiały, że był bardzo trudny z prowadzeniu. Kierownica auta dosłownie wyrywała się z rąk.
Samochód z niewielkimi sukcesami, przeważnie w postaci rekordów przejazdów w wyścigach górskich i mniej licznych wygranych (La Turbie, Chateau Thierry, Klausen), prowadzili Jean Bugatti, Louis Chiron, Rene Dreyfus i Robert Benoist. Jean rozbił pojazd w angielskim wyścigu Shelsley Walsh, ale do tego czasu, jak sam wspominał, rozwijał niewiarygodne prędkości. Ostatni sukces Type 53 zaliczył w 1935 roku w rękach Benoista.
W firmie Bugatti powstały tylko dwa egzemplarze Type 53 (jeden znajduje się obecnie w kolekcji braci Schlumpf w Mulhouse), a po latach z zapasowych części zbudowano prywatnie trzecią sztukę. Trzystukonny silnik francuska firma wykorzystała jeszcze w o wiele bardziej konwencjonalnym bolidzie Type 54, którym udało się wygrać w Grand Prix Monako oraz Monzy. Kolejne Bugatti z napędem na wszystkie koła pojawiło się dopiero na początku lat dziewięćdziesiątych gdy pod rządami Romano Artioli'oego wylansowano supercoupe EB110.
Tekst: Przemysław Rosołowski
Ostatnia aktualizacja: 18.05.2014
