Bugatti zapisało się na stałe w historii motoryzacji i sportów samochodowych zdobyczami z okresu międzywojennego. Mowa o serii wygranych w wyścigach Targa Florio, Le Mans i Grand Prix, w których triumfowały modele serii Type 35, Type 57 i pobocznych. Sukcesy nie wzięły się z niczego: rozpędu marce nadały już przed pierwszą wojną światową konstrukcje Type 13 i Type 18. Mimo niepozornego wyglądu należały one do najszybszych i najlepiej prowadzących się samochodów swojego okresu, czemu towarzyszyła tak bardzo poszukiwana w pierwszych latach rozwoju automobili niezawodność.
Type 13 z początkowo 1,2-litrowym silnikiem i dwumetrowym rozstawem osi pojawił się już w 1909 roku, w którym pozwolił na wygranie w mniej znaczącym Grand Prix na torze w okolicy Le Mans i uruchomienie produkcji pierwszych samochodów pod marką Bugatti. Auto o początkowej mocy tylko 25 koni mechanicznych rozwijano stale aż do końca pierwszej połowy lat dwudziestych, do kiedy wprowadzono bazujące na nim modele Type 15, Type 17, Type 22 oraz Type 23. Bardziej ambitne Type 18 powstało jako prototyp już w 1908 roku, oznaczany czasem Type 16. Podstawą dla pierwszej sztuki było prawdopodobnie podwozie z zakładów Deutz, dla których Bugatti projektował w tym samym czasie inne modele. Cztery lata później auto było dopracowane na tyle, aby wejść oficjalnie do sprzedaży.
Type 18 powstało na drabinowym podwoziu ze znacznie większym rozstawem osi i kół, niż w przypadku Type 13, na którym posadzono znacznie większy silnik, jeden z największych w dziejach marki. Motor ten oryginalnie zaprojektowano w ramach projektu klasy Grand Prix, który miał być alternatywą dla fabrycznych rozwiązań Peugeota. Czterocylindrowa, rzędowa, wolnossąca jednostka napędowa mierzyła ponad pięć litrów pojemności, które dopiero w 1926 roku przekroczył monumentalny, prawie 13-litrowy Type 41 Royale. W imponującym silniku z wałem korbowym na trzech łożyskach i wałkiem rozrządu w głowicy pracowały po trzy zawory na cylinder: dwa mniejsze zawory dolotowe i jeden duży zawór wydechowy.
W autach z rodziny Type 13 moment obrotowy przekazywano poprzez wał napędowy. Przy okazji Type 18 Ettore Bugatti po raz pierwszy pod własną marką połączył silnik z tylną osią za pomocą łańcucha (i jak się okazało po raz ostatni), a po drodze zainstalował zaskakująco małą i lekką skrzynię biegów o czterech przełożeniach. W obu końcach auta umieszczono sztywne osie, przednie na ćwierćeliptycznych resorach piórowych, tylne na półeliptycznych. Każde z kół zatrzymywały sterowane mechanicznie hamulce bębnowe.
Silnik Type 18 z gaźnikiem firmy Zenith rozwijał moc blisko 100 koni mechanicznych, co stawiało ważące około 1250 kilogramów Bugatti wśród najszybszych, drogowych samochodów świata. W latach świetności z francuskim pojazdem mogły rywalizować osiągami znacznie większe, 4-osobowe modele Benz Prinz Heinrich o mocy 115 KM czy Vauxhall Prince Henry o mocy sięgającej 90 KM, oba powstałe z myślą o niemieckim wyścigu Prinz-Heinrich Fahrt.
Samochód, który potrafił przekroczyć 160 km/h również nie mógł oprzeć się pokusie uczestnictwa w zawodach motorowych. W roku 1912 auto w wyścigu górskim Mont Ventoux prowadził sam Ettore Bugatti, który zwyciężył w swojej klasie. Poczynania Type 18 obserwował między innymi sam Roland Garros, francuski pionier lotnictwa, który w jednym przelocie pokonał Morze Śródziemne i miłośnik prędkości.
Natychmiastowa fascynacja zakończyła się zamówieniem własnego egzemplarza, który z numerem seryjnym 474 znalazł się u Garrosa we wrześniu 1913 roku. Czarne auto z karoserią wykonaną w zakładzie, który założył Jean Baptiste Labourdette, na cześć angielskiego konia wyścigowego nazwano "Czarną Bess". Bugatti Automobiles przypomniało o tej wyjątkowej sztuce w 2014 roku przy okazji kolekcji "Les Legendes de Bugatti" i limitowanego do trzech egzemplarzy, specjalnego wydania 1200-konnego modelu Veyron Grand Sport Vitesse.
W roku 1914 jeden z egzemplarzy, w którym zamiast łańcuchów wykorzystano wał napędowy, wysłano do USA, gdzie rozgrywano wyścig Indianapolis 500. Europejskie auto odpadło niestety już po 20 okrążeniach. Rok później z myślą o Indy 500 do USA wysłano z Niemiec inną sztukę, ale jej występ zakończył się jeszcze większą klapą. Samochodem startowano później w wyścigach w Kalifornii. Jeszcze inny egzemplarz Ettore Bugatti zabrał ze sobą do Włoch jesienią 1914 roku. Auto pozostawało w rodzinie w formie nagiego podwozia aż do roku 1965, w którym zostało sprzedane braciom Schlumpf.
Bugatti Type 18, niedoceniany i zapomniany po prawie dziesięciu dekadach od zbudowania, produkowano tylko do 1914 roku i wybuchu pierwszej wojny światowej. W ciągu dwóch lat sprzedano jedynie siedem egzemplarzy, z których do dnia dzisiejszego przetrwały trzy. Jeden z nich, legendarna "Czarna Bess" z silnikiem powiększonym do 5,5 litrów i oryginalnymi, skórzanymi obszyciami foteli z 1913 roku, przebywa w prywatnych zbiorach w Muzeum Louwmana w Hadze w Holandii. Inną sztuką, która przetrwała jest egzemplarz na podwoziu 471, czyli samochód Ettore z wyścigu Mont Ventoux.
Tekst: Przemysław Rosołowski
Ostatnia aktualizacja: 13.07.2014
