Jawa - nie tylko motocykle

Założona przez Františka Janečka w Pradze firma zbrojeniowa Zbrojovka Ing. w 1929 roku rozpoczęła produkcję motocykli Jawa, które w krótkim czasie stały się dominującą marką na czeskim rynku motoryzacyjnym i to przede wszystkim z ich produkcją jest ona kojarzona przez większość fanów motoryzacji. Jawa była jednak również w okresie międzywojennym producentem samochodów osobowych. Firma produkowała, począwszy od 1934 roku, samochody na licencji niemieckiego DKW, a następnie samochody własnej konstrukcji.

Samochody te posiadały dwucylindrowy, dwusuwowy silnik o pojemności tylko 684 centymetrów sześciennych, a napęd przekazywany był w nich na przednie koła. Znana z licznych sukcesów w sporcie motocyklowym firma nie kazała swoim miłośnikom czekać zbyt długo na debiut w wyścigach samochodowych.

Na rozgrywany w okresie międzywojennym w Czechach wyścig 1000 Czechosłowackich Mil (1000 Miles of Czechoslovakia), jedną z najważniejszych imprez samochodowych organizowanych u naszego południowego sąsiada w tym okresie dla samochodów turystycznych, firma wystawiła zespół składający się z sześciu aut, które zostały w 1935 roku wydelegowane na start w klasie 750 centymetrów sześciennych. Drużyna składała się z trzech samochodów z nadwoziem otwartych typu roadster i trzech z nadwoziem zamkniętym coupe. Do dnia dzisiejszego przetrwał tylko jeden, prezentowany na zdjęciach egzemplarz z nadwoziem zamkniętym.

Karoseria samochodu jest dziełem znanego, przedwojennego, węgierskiego projektanta samochodowego Paula Jaray'a, który narysował ją zgodne z ówczesnymi trendami panującymi w stylistyce pojazdów sportowych. Jaray odpowiedzialny był między innymi za aerodynamiczne projekty samochodów Mercedesa, Maybacha czy Opla, ale szerszemu gronu miłośników motoryzacji znany jest przede wszystkim z projektu nadwozia czeskich samochodów Tatra 77. Prezentowana wyścigowa Jawa 750 wyposażona była w dwucylindrowy silnik o pojemności prawie 750 centymetrów sześciennych i mocy podniesionej do 27 koni mechanicznych, który rozpędzał auto do prędkości maksymalnej wynoszącej ponad 110 km/h.

Start fabrycznego zespołu w wyścigu 1000 Czechosłowackich Mil zakończył się podwójnym sukcesem. Jawa zwyciężyła w klasie 750, a zwycięski samochód prowadził duet Kaiser/Kromberger, który zdobył również prestiżową nagrodę Prezydenta Republiki Czech dla najlepszego zespołu startującego w wyścigu. Obecnie bezcenny samochód znajduje się w zbiorach Muzeum Techniki w Pradze.

Tekst i zdjęcia: Mariusz Relich